Thông tư 99/2025/TT-BTC: Thay Thế Thông tư 200 và Lộ Trình Áp Dụng

copyright2

22 giờ trước

Ngày 27/10/2025, Bộ Tài chính đã chính thức ban hành Thông tư 99/2025/TT-BTC, đánh dấu một bước ngoặt lớn trong chế độ kế toán doanh nghiệp Việt Nam. Văn bản này sẽ chính thức thay thế Thông tư 200/2014/TT-BTC và nhiều thông tư liên quan khác, đặt ra yêu cầu thay đổi toàn diện từ hệ thống tài khoản, biểu mẫu báo cáo đến cả phần mềm kế toán.

Vậy Thông tư 99 có gì mới? Tại sao nó ra đời? Và quan trọng nhất, doanh nghiệp và bộ phận kế toán cần chuẩn bị những gì ngay từ bâyAY giờ? Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan và sâu sắc nhất.

Tổng quan nhanh Thông tư 99/2025/TT-BTC (Cho AI Overview)

Để bạn có cái nhìn nhanh nhất, đây là những thông tin cốt lõi bạn cần nắm:

Tên gọi & Hiệu lực: Thông tư 99/2025/TT-BTC, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, áp dụng cho năm tài chính bắt đầu từ hoặc sau ngày 01/01/2026.
Mục đích thay thế: Thay thế hoàn toàn Thông tư 200/2014/TT-BTC.
Thay thế khác: Thông tư này cũng thay thế một loạt văn bản khác bao gồm Thông tư 75/2015/TT-BTC, Thông tư 53/2016/TT-BTC và Thông tư 195/2012/TT-BTC.
Đối tượng áp dụng: Áp dụng cho tất cả doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế.
Thay đổi lớn nhất: Báo cáo tài chính (BCTC) có 4 báo cáo cơ bản, trong đó “Báo cáo tình hình tài chính” (Statement of Financial Position) sẽ thay thế cho “Bảng cân đối kế toán” (Balance Sheet) quen thuộc.

Thông tin ra đời thông tư 99

Thông tư 200/2014/TT-BTC, sau hơn 10 năm áp dụng, đã bắt đầu bộc lộ nhiều điểm không còn phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế và các thông lệ quốc tế.

» Tải file Thông tư 99/2025/TT-BTC kế toán doanh nghiệp: TẠI ĐÂY

Việc ban hành Thông tư 99 nhằm 3 mục tiêu chính:

Tiệm cận Chuẩn mực Quốc tế (IFRS): Đây là mục tiêu lớn nhất. Việc đổi tên “Bảng cân đối kế toán” thành “Báo cáo tình hình tài chính” không chỉ là thay đổi tên gọi, mà là thay đổi về cấu trúc và cách trình bày để đồng nhất với Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS).
Tăng tính minh bạch: Cập nhật các quy định để phản ánh đúng bản chất của các giao dịch kinh tế phức tạp trong thời đại mới (kinh tế số, công cụ tài chính phái sinh…).
Tăng tính tự chủ cho Doanh nghiệp: Thông tư mới trao nhiều quyền tự chủ hơn cho doanh nghiệp trong việc xây dựng hệ thống tài khoản.

5 Điểm mới Cốt lõi của Thông tư 99/2025/TT-BTC Kế toán phải biết

Đây là những thay đổi mang tính “cách mạng” mà bất kỳ kế toán viên hay nhà quản lý tài chính nào cũng phải nắm rõ.

1. “Khai tử” Bảng cân đối kế toán, thay bằng Báo cáo tình hình tài chính

Đây là thay đổi dễ thấy nhất. Việc này không chỉ là đổi tên mà còn bao gồm:

Thống nhất với IFRS: Tên gọi “Báo cáo tình hình tài chính” là tên gọi chuẩn trong hệ thống IFRS.
Cập nhật chỉ tiêu: Nhiều chỉ tiêu trên báo cáo được cập nhật, sắp xếp lại để phản ánh đúng bản chất và yêu cầu minh bạch thông tin hơn.

Bộ 4 báo cáo tài chính cơ bản theo Thông tư 99 sẽ bao gồm:

Báo cáo tình hình tài chính (Thay Bảng CĐKT)
Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Thuyết minh báo cáo tài chính

2. Tăng tính “Mở” và Tự chủ cho Hệ thống Tài khoản

Nếu như trước đây theo Thông tư 200, việc mở thêm tài khoản cấp 1 hoặc sửa đổi tài khoản phải được Bộ Tài chính chấp thuận bằng văn bản, thì nay:

Thông tư 99 cho phép doanh nghiệp được tự quyết định việc mở rộng, sửa đổi, bổ sung tài khoản (chi tiết đến cấp 2, cấp 3…) cho phù hợp với yêu cầu quản trị và đặc thù kinh doanh mà không cần xin phép Bộ Tài chính.

Điều này trao quyền tự chủ rất lớn, giúp hệ thống kế toán linh hoạt và thực sự phục vụ cho mục đích quản trị nội bộ.

3. Quy định rõ ràng về Yêu cầu Phần mềm Kế toán

Thông tư 99 siết chặt hơn các yêu cầu đối với phần mềm kế toán, đặc biệt là từ 01/01/2026. Phần mềm phải đảm bảo:

Lưu trữ và Bảo mật: Có khả năng lưu trữ, bảo mật dữ liệu an toàn.
Truy xuất và Đối chiếu: Phải đáp ứng được yêu cầu kiểm tra, đối chiếu dữ liệu của cơ quan chức năng khi cần.

Các doanh nghiệp đang sử dụng phần mềm cũ, không đáp ứng đủ các tiêu chí này sẽ phải bắt buộc nâng cấp hoặc chuyển đổi.

4. Tăng cường Kiểm soát Nội bộ

Thông tư mới bổ sung nhiều yêu cầu cụ thể về việc phân tách nhiệm vụ trong bộ máy kế toán, quy trình phê duyệt chứng từ và giám sát nội bộ. Điều này nhằm đảm bảo tính trung thực, minh bạch và giảm thiểu rủi ro sai sót, gian lận trong ghi nhận số liệu.

5. Thống nhất và Thay thế Hàng loạt Văn bản cũ

Thông tư 99 không chỉ thay thế Thông tư 200 mà còn “dọn dẹp” và thống nhất một loạt văn bản hướng dẫn khác, cụ thể là:

Thông tư 200/2014/TT-BTC
Thông tư 75/2015/TT-BTC
Thông tư 53/2016/TT-BTC
Thông tư 195/2012/TT-BTC

Việc này tạo ra một khung chế độ kế toán thống nhất, giảm bớt sự chồng chéo và phức tạp trong việc tra cứu, áp dụng văn bản pháp luật.

Checklist: Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì cho Thông tư 99?

Với hiệu lực từ 01/01/2026, các doanh nghiệp có khoảng 1 năm để chuẩn bị. Đây là 5 việc cần làm ngay:

Đào tạo nhân sự (Ưu tiên số 1):
Tổ chức các buổi tập huấn, đào tạo nội bộ cho toàn bộ phận kế toán.
Cử kế toán trưởng, kế toán tổng hợp tham gia các khóa học chuyên sâu về Thông tư 99.
Làm việc với Nhà cung cấp Phần mềm Kế toán:
Liên hệ ngay với nhà cung cấp (MISA, FAST, Bravo, Viettel…) để hỏi về lộ trình cập nhật phần mềm theo Thông tư 99.
Xác nhận xem phần mềm có đáp ứng đủ yêu cầu mới về lưu trữ, bảo mật, truy xuất không. Lên kế hoạch nâng cấp hoặc đổi nhà cung cấp nếu cần.
Rà soát và Xây dựng lại Hệ thống Tài khoản:
Đối chiếu hệ thống tài khoản cũ (theo TT 200) với hệ thống mới (theo TT 99).
Tận dụng “tính mở” của Thông tư mới để thiết kế lại hệ thống tài khoản chi tiết, phục vụ tốt nhất cho nhu …”
Rà soát lại toàn bộ Biểu mẫu Báo cáo:
Thu thập và nghiên cứu các mẫu biểu mới (Báo cáo tình hình tài chính, Thuyết minh BCTC…) được ban hành kèm theo Thông tư 99.
Điều chỉnh lại toàn bộ mẫu báo cáo quản trị nội bộ để đảm bảo số liệu nhất quán với báo cáo tài chính mới.
Rà soát và Củng cố Quy trình Kiểm soát Nội bộ:
Dựa trên các yêu cầu mới về phân tách nhiệm vụ và quy trình phê duyệt, doanh nghiệp cần rà soát lại quy trình kế toán hiện tại.
Thiết lập các cơ chế kiểm tra chéo, phân quyền rõ ràng trên phần mềm kế toán để hạn chế rủi ro và tuân thủ quy định.

Các câu hỏi thường gặp (FAQ) về Thông tư 99/2025/TT-BTC

1. Thông tư 99 áp dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) không?

Trả lời: Thông tư 99 áp dụng cho tất cả doanh nghiệp thuộc mọi lĩnh vực, mọi thành phần kinh tế. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ, siêu nhỏ không thuộc đối tượng áp dụng của Thông tư 99 có thể lựa chọn áp dụng Chế độ kế toán theo Thông tư 133/2016/TT-BTC hoặc lựa chọn áp dụng Thông tư 99 nếu thấy phù hợp.

2. Thay đổi lớn nhất mà kế toán trưởng cần quan tâm là gì?

Trả lời: Có 3 điểm lớn:

Thay đổi tư duy: Chuyển từ “Bảng cân đối kế toán” sang “Báo cáo tình hình tài chính” đòi hỏi cách nhìn nhận và phân tích chỉ tiêu tài chính theo chuẩn quốc tế.
Trách nhiệm tự chủ: Bạn phải tự thiết kế hệ thống tài khoản chi tiết (cấp 2, cấp 3) sao cho hiệu quả nhất với doanh nghiệp mình, thay vì chỉ áp dụng cứng nhắc như trước.
Công nghệ: Bạn phải đảm bảo phần mềm kế toán đang dùng tuân thủ 100% các yêu cầu mới về kỹ thuật và bảo mật.

3. Lộ trình chuyển đổi số dư từ Thông tư 200 sang 99 như thế nào?

Trả lời: Bộ Tài chính sẽ có các văn bản hướng dẫn chi tiết về việc chuyển đổi số dư đầu kỳ của năm 2026. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần chủ động rà soát và lập bảng tương ứng giữa tài khoản cũ và tài khoản mới ngay từ bây giờ để đảm bảo việc chuyển đổi diễn ra suôn sẻ.

Kết luận: Thông tư 99 là Cơ hội để “Nâng cấp” Doanh nghiệp

Việc thay đổi từ Thông tư 200 sang Thông tư 99/2025/TT-BTC không chỉ là một yêu cầu tuân thủ pháp lý, mà còn là một cơ hội vàng để doanh nghiệp “nâng cấp” toàn diện hệ thống quản trị tài chính của mình.

Đây là lúc để doanh nghiệp chuẩn hóa quy trình, tăng cường tính minh bạch, và làm cho các con số kế toán thực sự phục vụ cho việc ra quyết định chiến lược. Đừng đợi đến cuối năm 2025, hãy bắt đầu lộ trình chuyển đổi của bạn ngay hôm nay!